Ο αγωνιστής Γιάννης Χαλκίδης, τιμήθηκε σε μεγάλη εκδήλωση στη Θεσσαλονίκη από το Σύνδεσμο Φυλακισθέντων και Εξορισθέντων Αντιστασιακών 1967 - 1974 (ΣΦΕΑ), στον χώρο του μνημείου που του έχει αφιερωθεί επί της οδού Γ. Χαλκίδη (πρώην Κωνσταντινουπόλεως164).
Ο Γιάννης Χαλκίδης, στέλεχος του Πατριωτικού Αντιδικτατορικού Μετώπου (ΠΑΜ), δολοφονήθηκε άνανδρα στο παραπάνω σημείο στα 27 του χρόνια, στις 5-9ου- 1967, από όργανα της χουντικής Εθνικής Ασφάλειας Θεσσαλονίκης. Οι μηχανισμοί της χούντας επιτέθηκαν εκείνο το βράδυ στο κρησφύγετο του Γ. Χαλκίδη και των συναγωνιστών του, σε αντενέργεια της αντιστασιακής ενέργειας (σαμποτάζ) που χάλασε τη φιέστα των εγκαινίων της χούντας για τη Διεθνή Έκθεση Θεσσαλονίκης.
Η εκδήλωση άρχισε με Χαιρετισμό που απηύθυνε το μέλος του Δ.Σ του Σ.Φ.Ε.Α. Δανιήλ Σπαρτιάτης, ενώ κεντρικός ομιλητής ήταν ο πρόεδρος του Σ.Φ.Ε.Α., Σπύρος Χαλβατζής.
Την εκδήλωση έκλεισε το μουσικό συγκρότημα των συνταξιουχικών οργανώσεων Θεσσαλονίκης με τραγούδια από τον αντιδικτατορικό αγώνα.
Στην εκδήλωση παρευρέθηκαν πολλοί συναγωνιστές. Ανάμεσά τους: Τα μέλη του Δ.Σ. του ΣΦΕΑ, Εξαδάκτυλος Τάκης, Δράγας Αδάμ, Σκουρτόπουλος Σταύρος, Ξαρχουλάκος Γιάννης, ο Νάντης Χατζηγιάννης, τελευταίος επιζών της επίθεσης των χουντικών στο κρησφύγετο των αγωνιστών, το μέλος της ΚΕ του ΚΚΕ Θεοδόσης Κωνσταντινίδης, ο βουλευτής του ΚΚΕ Γ. Δελής, ο πρώην βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ Μηταφίδης Τριαντάφυλλος, εκπρόσωποι φορέων της Θεσσαλονίκης και πολλοί παλιοί συναγωνιστές του Γιάννη Χαλκίδη, από την περίοδο των Λαμπράκηδων.
Στην ομιλία του, ο Σπ. Χαλβατζής, σημείωσε μεταξύ άλλων: «(...) Η πάλη του Γ. Χαλκίδη, όπως και πολλών συναγωνιστών του, δεν έβλεπε μόνο την πτώση της δικτατορίας και την επάνοδο στην κατάσταση που βρισκόταν η χώρα πριν από την 21/4/1967. Πάλευαν για βαθύτερες αλλαγές. Για να καταργηθούν όλοι οι αντεργατικοί, αντιλαϊκοί, ανελεύθεροι νόμοι. Για να ξεριζωθούν όλες οι φασιστικές δομές και δυνάμεις, να χτυπηθούν αποφασιστικά οι αιτίες που γεννάνε τις χούντες και το φασισμό. Κι αυτές οι αιτίες δεν είναι άλλες από την κυριαρχία του καπιταλισμού.
Παραθέτουμε την ομιλία του Προέδρου του ΣΦΕΑ, Σπύρου Χαλβατζή.
Αγαπητοί φίλοι, συναγωνιστές και συναγωνίστριες, σύντροφοι
Ο Σύνδεσμος Φυλακισθέντων και Εξορισθέντων Αντιστασιακών 1967-74 τιμά σήμερα έναν ξεχωριστό αγωνιστή.
΄Ενα από τα διαλεχτά παιδιά της Θεσσαλονίκης.
Έναν αγωνιστή που έδωσε τα πάντα στον αγώνα για να ξημερώσουν καλύτερες μέρες για την εργατική τάξη, το λαό και τον τόπο.
Έναν αντιστασιακό, που είναι από τα πρώτα θύματα της χουντικής θηριωδίας.
Έναν νεολαίο κομμουνιστή, που έπεσε στο καθήκον.
Αυτόν που οι άνανδροι των δυνάμεων του κράτους της δικτατορίας, ενώ ήταν άοπλος, τον δολοφόνησαν πισώπλατα.
Τιμούμε σήμερα το σύντροφό μας ΓΙΑΝΝΗ ΧΑΛΚΙΔΗ.
Τιμούμε τους συναγωνιστές του, που μαζί του βρέθηκαν αντιμέτωποι, άοπλοι αυτοί, με τα όπλα και τους πυροβολισμούς των χωροφυλάκων και των ασφαλιτών στις 5 Σεπτέμβρη του 1967. Το Γρηγόρη Παντή και το Νάντη Χατζηγιάννη. Ο Γρηγόρης βιάστηκε, έφυγε από τη ζωή νωρίς. Από εκείνη την τριάδα έμεινε μόνον ο Νάντης.
Στο πρόσωπό τους τιμούμε όλους τους αγωνιστές, που πάλεψαν κατά της δικτατορίας.
Ο Γιάννης Χαλκίδης γεννήθηκε το 1940 στη Σφενδάμη Πιερίας, από γονείς αγρότες που είχαν έρθει από τον Πόντο και είχαν γλιτώσει από τη Γενοκτονία. Ήταν το μικρότερο παιδί της οικογένειας.
Μια οικογένεια που μόχθησε για να επιβιώσει από αυτή την καταστροφή και τον ερχομό της στην πατρίδα.
Και αυτή η οικογένεια, όταν ήρθε η κατοχή από τους Γερμανούς, αγωνίστηκε μέσα από τις γραμμές της ΕΑΜικής Εθνικής Αντίστασης και έδωσε, μαζί με όλο τον αγωνιζόμενο λαό, κάτω από αυτές τις σημαίες, τη μάχη για να απελευθερωθεί η Ελλάδα από τους κατακτητές και τους συνεργάτες τους.
Ωστόσο, η απελευθέρωση τους βρήκε κυνηγημένους, όπως και χιλιάδες άλλους κομμουνιστές και αγωνιστές της Αντίστασης, από το αντιδραστικό καθεστώς που εγκαταστάθηκε με τη βοήθεια των Άγγλων ιμπεριαλιστών μετά το Δεκέμβρη του 1944.
Αυτή η δύσκολη κατάσταση, μετά την απελευθέρωση, τα κυνηγητά των μεταβαρκιζιανών κυβερνήσεων, καθώς και οι σκληρές συνθήκες της ζωής στην ύπαιθρο, με τα λίγα μέτρα γης που είχαν, τους ανάγκασαν να ξεριζωθούν και να μετακινηθούν στη Θεσσαλονίκη, στην περιοχή των Αμπελοκήπων.
Ο Γιάννης από μικρό παιδί βγαίνει στο μεροκάματο, για να βοηθήσει στην επιβίωση της οικογένειάς του. Αναγκάζεται να διακόψει το σχολείο και να πιάσει δουλειά σε ένα σιδεράδικο. Γίνεται σιδεράς, λεβητοποιός. Με τον αποφασιστικό του χαρακτήρα, με την εργατικότητά του, κερδίζει την εμπιστοσύνη των συναδέλφων του.
Από νωρίς γράφεται στο Σωματείο του, συμμετέχει σε όλη τη δράση του, γράφει νέα μέλη σε αυτό.
Μετά το στρατιωτικό του, οργανώνεται στη Νεολαία της ΕΔΑ των Αμπελοκήπων και στη συνέχεια όταν ιδρύεται η Δημοκρατική Νεολαία Λαμπράκη, εντάσσεται στις γραμμές της. Από τους πιο δραστήριους νεολαίους, χάρη στις αρετές του χαρακτήρα του, την αγωνιστικότητα, τη συνέπεια, το ήθος του αναδείχνεται σε πρωτοπόρο αγωνιστή και γίνεται Γραμματέας της Νεολαίας Λαμπράκη Αμπελοκήπων. Στη συνέχεια στη συνδιάσκεψη το 1965 εκλέγεται στο Συμβούλιο Θεσσαλονίκης της Νεολαίας Λαμπράκη.
Οι Λαμπράκηδες των Αμπελοκήπων, με Γραμματέα το Γιάννη Χαλκίδη, αναπτύσσουν πλούσια και πρωτοποριακή δράση εκείνη την περίοδο. Συμβάλλουν στον εξωραϊσμό της συνοικίας, με την καθοδήγηση του κομμουνιστή Δημάρχου Αμπελοκήπων Χρήστου Ράπτη, με πολλαπλές δράσεις και παρεμβάσεις πολιτιστικού και πολιτικού χαρακτήρα. Παλεύουν ενάντια στις αντιλαϊκές κυβερνητικές πολιτικές, ενάντια στην ανεργία, στη φτώχεια, για την απελευθέρωση των πολιτικών κρατουμένων, αλλά και ενάντια στο παλατιανό πραξικόπημα.
Η δράση του αυτή αποτελούσε καμάρι για το κίνημα της νεολαίας. Ταυτόχρονα, για τους μηχανισμούς του συστήματος, την ασφάλεια, τους χαφιέδες, τους παρακρατικούς τραμπούκους, ήταν αιτία για συγκέντρωση μίσους εναντίον του, που έψαχνε τρόπους να εκδηλωθεί. Το πολιτικό πλαίσιο υπήρχε. Οι αντιλαϊκοί, αντεργατικοί Νόμοι, το ανελεύθερο καθεστώς, τα πιστοποιητικά κοινωνικών φρονημάτων, η δράση του κράτους και του παρακράτους, πέρα κι΄ έξω κι΄ από αυτό το αντικομουνιστικό Σύνταγμα του 1952. Η ύπαρξη πολιτικών κρατουμένων, η διατήρηση εκτός νόμου του ΚΚΕ. Όλα αυτά συνιστούσαν την πολιτική εικόνα που βίωνε η εργατική τάξη, ο λαός και ειδικότερα οι αγωνιστές. Και η μεγάλη ευκαιρία δόθηκε σε κράτος και παρακράτος με το πραξικόπημα της 21ης Απρίλη του 1967. Τότε που συνελήφθησαν χιλιάδες αγωνιστές κομμουνιστές, αντιστασιακοί αριστεροί, προοδευτικοί άνθρωποι και κλείστηκαν ως πολιτικοί κρατούμενοι στη Γυάρο στην αρχή και μετά στη Λέρο, τον Ωρωπό και αλλού. Τότε ήταν που διαλύθηκαν τα πολιτικά κόμματα, τα σωματεία και απαγορεύτηκε η λειτουργία των μαζικών φορέων. Τότε έβαλλαν το λαό στο γύψο για εφτά χρόνια και βασάνισαν άγρια, εγκλημάτησαν και δολοφόνησαν αντιδικτατορικούς αγωνιστές. Με αποκορύφωμα το Πολυτεχνείο το Νοέμβρη του 1973. Τότε, λοιπόν, όσα στελέχη της ΕΔΑ, των Λαμπράκηδων, γενικότερα του εργατικού και λαϊκού κινήματος, μπόρεσαν να ξεφύγουν από τις μαζικές συλλήψεις των πρώτων ημερών, περνούν στην παρανομία και συγκροτούν, κάτω από αφάνταστα σκληρές συνθήκες, τις πρώτες αντιστασιακές οργανώσεις. Ο Γιάννης ήταν ένας από αυτούς. Πέρασε αμέσως στην παρανομία και μαζί με άλλους συντρόφους, ρίχνεται στο δύσκολο αγώνα για την ανασυγκρότηση των Κομματικών οργανώσεων και τη δημιουργία του αντιδικτατορικού Μετώπου.
Δεν τον πτοούν οι τεράστιες δυσκολίες. Δεν απογοητεύεται από την έλλειψη στοιχειωδών μέσων. Με θάρρος, με αποφασιστικότητα, με πίστη στο δίκαιο του αγώνα, μαζί με τους συντρόφους του προχωράει. Όταν μιλάμε για αγωνιστές που φύγανε, κάποιοι λένε ότι υπάρχουν υπερβολές. Στην περίπτωση του Γιάννη, όπως, διηγούνται σύντροφοί του, εκείνων των χρόνων, η λέξη λεβέντης και αγωνιστής, εκφράζουν απόλυτα. Ενα περιστατικό είναι χαρακτηριστικό. Κάποιοι το γνωρίζουν. Ο Γιάννης ήταν παράνομος το καλοκαίρι του 1967. Ένα απόγευμα, πήγε στην Επτάλοφο, στον καφενέ του Αγκόπ. Παράγγειλε ένα ούζο, το ήπιε και έφυγε. Δεν βρέθηκε κανένας να τον καταδώσει ή να ειδοποιήσει την αστυνομία. Κι αυτό γιατί ο Γιάννης, ήταν το δικό τους παιδί. Ο αγωνιστής, ο μαχητής, ο κομμουνιστής, που όλοι τον εκτιμούσαν, τον αγαπούσαν, τον προστάτευαν. Αυτός ήταν ο Γιάννης Χαλκίδης, που σήμερα τιμούμε.
Γι αυτό η χούντα με τα μισητά της όργανα ανησυχούν. Σκυλιάζουν γιατί λίγοι αγωνιστές που κατάφεραν να τους ξεφύγουν μπορούν και τους δημιουργούν προβλήματα, ρίχνοντας προκηρύξεις, οργανώνοντας διάφορες άλλες αντιδικτατορικές δράσεις. Με τις πράξεις τους αυτές κρατάνε ζωντανή τη φλόγα του αγώνα και την ελπίδα του λαού για το γκρέμισμα της χούντας, για να ξημερώσουν καλύτερες μέρες για τα λαό. Την περίοδο εκείνη είχαν διαλυθεί η ΕΔΑ και η οργάνωση των Λαμπράκηδων. Δεν υπήρχαν Οργανώσεις του ΚΚΕ, παρά μόνο κομματικοί πυρήνες. Σε έναν τέτοιο πυρήνα είχε ενταχθεί αρχικά ο Γιάννης Χαλκίδης και στη συνέχεια με την ανασυγκρότηση του Γραφείου της ΚΟΘ τον Ιούλη του 1967 έγινε μέλος του Γραφείου της Κομματικής Οργάνωσης Νέων της Θεσσαλονίκης.
Στις 2 Σεπτέμβρη του '67, η χούντα διοργανώνει φιέστα για τα εγκαίνια της Διεθνούς Έκθεσης Θεσσαλονίκης. Το Γραφείο της ΚΟΘ, σε συνεργασία με το ΠΑΜ και με αφορμή αυτό το γεγονός, σχεδιάζουν μια αντιστασιακή ενέργεια. Την υλοποίηση του σχεδίου ανέλαβε μια ομάδα αποτελούμενη από τον Θόδωρο Καζέλη, τον Αργύρη Μπάρα, την Ελλη Στεφανίδου, τον Γιάννη Χαλκίδη και τον Νάντη Χατζηγιάννη. Την κύρια δουλειά προετοιμασίας έκαναν ο Γιάννης και ο Θόδωρος. Με μια μικρή ποσότητα εκρηκτικών ανατίναξαν έναν στύλο της ΔΕΗ λίγο πάνω από το Καυταντζόγλειο προκαλώντας στιγμιαία διακοπή της ηλεκτροδότησης και χάλασαν τη φιέστα των εγκαινίων της χούντας.
Οι μηχανισμοί της χούντας στις 5 Σεπτέμβρη εντόπισαν το κρησφύγετο του Γιάννη Χαλκίδη και των συντρόφων του. Μέσα στο μικρό διαμέρισμα ήταν ο Γιάννης Χαλκίδης, ο Γρηγόρης Παντής και ο Νάντης Χατζηγιάννης. Και οι τρεις τους άοπλοι.
Οι ασφαλίτες και οι χωροφύλακες περικύκλωσαν την οικοδομή και άνοιξαν ομαδικό πυρ από όλες τις μεριές. Από τα πυρά τραυματίστηκε ο Γιάννης πισώπλατα και έπεσε κάτω. Οι ασφαλίτες τού έδωσαν τη χαριστική βολή και στη συνέχεια, ενώ ήταν νεκρός, τον χτυπήσανε με λύσσα. Οι άλλοι σύντροφοί του συνελήφθησαν, βασανίστηκαν, δικάστηκαν και καταδικάστηκαν σε βαριές ποινές. Ο Γιάννης ήταν τότε μόλις 27 χρονών. Αγωνιστής, μαχητής, κομμουνιστής. Με τη θυσία του πέρασε στο πάνθεον των ηρώων και μαρτύρων του εργατικού και λαϊκού κινήματος της Θεσσαλονίκης, πλάι στις μορφές του Γρηγόρη Λαμπράκη, του Γιώργου Τσαρουχά, του Στέφανου Βελδεμίρη, του Νικηφορίδη και όλων των άλλων ηρώων του αγώνα.
Δεν αγνοούμε ότι η Θεσσαλονίκη είναι η εργατούπολη που οι δυνάμεις του κράτους και του παρακράτους έχουν βαρύ εγκληματικό ιστορικό παρελθόν, απέναντι στο εργατικό και λαϊκό κίνημα.
Είχαμε το Μάη του ΄36 και τις μαζικές δολοφονίες εργατών, απεργών. Ακολούθησε η δολοφονία του Γιάννη Ζεύγου, και άλλων αγωνιστών.
Αγαπητοί φίλοι, συναγωνιστές, σύντροφοι.
Συμπληρώθηκαν 52 χρόνια από τη δολοφονία του Γιάννη Χαλκίδη και 45 χρόνια από την πτώση της δικτατορίας. Οι αγωνιστές, σαν το Γιάννη Χαλκίδη, δεν έβλεπαν στον αγώνα εκείνον μόνο την πτώση της δικτατορίας και την επάνοδο στην κατάσταση που βρίσκονταν η χώρα πριν την 21/4/1967. Πάλευαν για βαθύτερες αλλαγές. Για να καταργηθούν όλοι οι αντεργατικοί, αντιλαϊκοί, ανελεύθεροι νόμοι. Για να ξεριζωθούν όλες οι φασιστικές δομές και δυνάμεις, να χτυπηθούν αποφασιστικά οι αιτίες που γεννάνε τις χούντες και το φασισμό.
Κι αυτές οι αιτίες που δεν είναι άλλες από την κυριαρχία του καπιταλισμού.
Σήμερα, σαράντα πέντε χρόνια από τη μεταπολίτευση, τα αιτήματα και οράματα του αντιδικτατορικού αγώνα και των αγωνιστών του - μαζί και του Γιάννη- όχι μόνον παραμένουν ζωντανά και ανεκπλήρωτα, αλλά αποκτούν νέα διάσταση από τις φωτιές του πολέμου που καίνε στην περιοχή μας. Από τους ανταγωνισμούς των ισχυρών ιμπεριαλιστικών δυνάμεων των ΗΠΑ, του ΝΑΤΟ, της ΕΕ και των ανταγωνιστών τους, τη Ρωσία, την Κίνα και άλλους. Κι΄ όλα αυτά για το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο. Για την γεωπολιτική κυριαρχία τους στην ευρύτερη περιοχή της Μέσης Ανατολής.
Και αυτά συνεπάγονται πολλούς κινδύνους, χιλιάδες πρόσφυγες και μετανάστες, εκατοντάδες νεκρούς στη Μεσόγειο, αλλά και στο Αιγαίο.
Συνιστούν μεγάλη απειλή για την πατρίδα μας. Ιδιαίτερα η ύπαρξη και συνεχής επέκταση των αμερικάνικών και ΝΑΤΟϊκών στρατιωτικών βάσεων αποτελούν, εκτός των άλλων, μαγνήτη ολέθρου σε περίπτωση γενικευμένης σύρραξης.
Την ίδια στιγμή η επιθετικότητα της αστικής τάξης της Τουρκίας δεν είναι πλέον μόνο φραστική, αλλά προχωρά και σε συγκεκριμένες πράξεις στην ΑΟΖ της Κύπρου και στο Αιγαίο.
Αυτή η γενικότερη κατάσταση, μαζί με τη λαίλαπα των αντιλαϊκών μέτρων, από όλες τις μέχρι σήμερα κυβερνήσεις και την τωρινή, που για δέκα χρόνια τώρα, με απανωτά μνημόνια, σαρώνουν κατακτήσεις και δικαιώματα των εργαζομένων και της νεολαίας, εξαθλιώνουν τη ζωή πλατιών τμημάτων του λαού.
Όλα αυτά ανησυχούν βαθύτατα τα μέλη του ΣΦΕΑ, όλους τους αντιδικτατορικούς αγωνιστές.
Ο ΣΦΕΑ πιστός στην ιστορία και στο ρόλο του θα συνεχίσει να προβάλλει τον αγώνα και τους αγωνιστές του αντιδικτατορικού αγώνα.
Θα συνεχίσει να αντιπαλεύει θεωρίες και δηλώσεις που επιδιώκουν να υποβαθμίζουν και να απαξιώνουν τον αντιδικτατορικό αγώνα και τους αγωνιστές του.
Θα στέκεται σταθερά στο πλευρό των εργαζομένων, της νεολαίας και όλων όσοι αντιστέκονται στα αντεργατικά μέτρα και στις αντιλαϊκές επιδιώξεις. Στο πλευρό αυτών που αγωνίζονται για να ξημερώσουν καλύτερες μέρες για το λαό και τον τόπο.
Θα συνεχίσει σταθερά και αταλάντευτα τον αγώνα ενάντια στους υμνητές της χούντας και των ναζί κάθε απόχρωσης. Για να τους βάλλει το εργατικό κίνημα, ο λαός, οριστικά εκεί που τους αξίζει. Στον σκουπιδοτενεκέ της ιστορίας. Γιατί το παράδειγμα του Γιάννη Χαλκίδη, των συναγωνιστών και συντρόφων του, όλων των αντιδικτατορικών αγωνιστών, συνεχίζει να φλογίζει και να εμπνέει τους σημερινούς αγώνες του λαού και της νεολαίας.
