ΟΜΙΛΙΑ ΚΩΣΤΑ ΜΑΝΤΑΙΟΥ, προέδρου του Σ.Φ.Ε.Α. 1967-'74 ΣΤΑ ΕΓΚΑΙΝΙΑ ΤΟΥ ΧΩΡΟΥ ΜΝΗΜΗΣ ΣΤΟ ΠΟΛΕΜΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ, 5-5-2017

Κύριε πρόεδρε της Βουλής,

 Αγαπητές και αγαπητοί συναγωνιστές/τριες, αγαπητές/τοί προσκεκλημένοι/ες, δημοκρατικοί πολίτες της Θεσσαλονίκης,

Με ιδιαίτερη συγκίνηση αλλά και περηφάνια χαιρετίζω τη συμμετοχή σας στα «θυρανοίξια», μισό αιώνα μετά, ενός μαρτυρικού χώρου που στα «πέτρινα χρόνια» της χούντας δεν ήταν «μουσείο της πολεμικής αρετής των Ελλήνων» αλλά το ανακριτικό κολαστήριο των δημίων της χουντικής ΚΥΠ. Εδώ μαρτύρησαν πολλοί πολίτες, στρατιωτικοί και στρατιώτες – μερικοί/ές από αυτούς βρίσκονται και ανάμεσά μας - γιατί «δεν συνεμορφώθησαν προς τας υποδείξεις». Εδώ βασανίστηκε και δολοφονήθηκε στις 9 Μαΐου 1968  ο βουλευτής της ΕΔΑ Γιώργης Τσαρουχάς, από τους πρωτεργάτες της αντιδικτατορικής Αντίστασης. Η σκέψη μας στρέφεται στους συναγωνιστές / τριες μας που έφυγαν πρόωρα από κοντά μας από τις κακουχίες της φυλακής και της εξορίας.

Εκφράζουμε την ικανοποίησή μας, γιατί μετά από 15 χρόνια επίμονες προσπάθειες των συναγωνιστών / τριών μας και με την υποστήριξη του Δήμου Θεσσαλονίκης αλλά και την ανεκτίμητη συμβολή του Κέντρου Ιστορίας Θεσσαλονίκης, η αντιδικτατορική αντίσταση  ξαναζωντανεύει σ’ έναν από τους τόπους όπου έγραψε ιστορία, πληρώνοντας βαρύ φόρο αίματος: στο σημερινό Πολεμικό Μουσείο Θεσσαλονίκης, όπου λειτουργούσε το ανακριτικό κολαστήριο των δημίων της χουντικής ΚΥΠ. Εδώ μαρτύρησαν πολλοί και πολλές αγωνιστές και αγωνίστριες, πολίτες, στρατιώτες και στρατιωτικοί που «δεν συνεμορφώθησαν προς τας υποδείξεις». Εδώ βασανίστηκε και δολοφονήθηκε ο βουλευτής της ΕΔΑ Γιώργης Τσαρουχάς, από τους πρωτεργάτες της αντιδικτατορικής Αντίστασης.

 Παραμένει όμως ανεκπλήρωτο το αίτημά μας να αποκτήσουμε το δικό μας «σπίτι» και στη Θεσσαλονίκη, ώστε οι σκληρές μνήμες της επτάχρονης τυραννίας να γίνουν επισκέψιμος ιστορικός τόπος και σχολείο αυτογνωσίας για τις επερχόμενες γενιές.

Ανικανοποίητο παραμένει επίσης το αίτημα του συνδέσμου μας για την προστασία και την ανάδειξη των τόπων και των χώρων όπου διαδραματίστηκε η αντιδικτατορική αντίσταση και μαρτύρησαν οι αγωνιστές της, όπως το θανατονήσι της Γυάρου, που είχε φέτος την τιμητική του και στην πόλη σας στο Βαφοπούλειο Πνευματικό Κέντρο, αλλά και με την έκθεση «Σκοτεινή επταετία» του Ιδρύματος της Βουλής που εγκαινιάστηκε προχθές στο Κέντρο Ιστορίας.

Καθώς τις τελευταίες ιδιαίτερα δεκαετίες μεγαλώνει το χάσμα ανάμεσα στις λεγόμενες «πολιτικά ορθές» εκδοχές της ιστορίας και στις συλλογικές, συχνά τραυματικές προσωπικές μνήμες, πρέπει και η μνήμη να γίνει επισκέψιμος ιστορικός τόπος και όχι απλώς να αρχειοθετηθεί, όσο χρήσιμο κι αν είναι αυτό για τη διατήρησή της.

Η άρνηση να αντιμετωπίσει κανείς με ειλικρίνεια τη σκοτεινή πλευρά της δικής του ιστορίας, στο όνομα της «εθνικής συνοχής» και της «επούλωσης των πληγών», επιτείνουν τον ιστορικό αναλφαβητισμό ιδιαίτερα της νέας γενιάς. Καθώς δίνει τη μάχη για το μέλλον, είναι υποχρεωμένη να «πατάει» στο έδαφος της ιστορικής αλήθειας και όχι αυτή που της σερβίρουν οι οπαδοί του ιστορικού αναθεωρητισμού «Φτάνει πια ο κακός ο λύκος! Πρέπει να λέμε όλη την αλήθεια στα παιδιά», έλεγε ο αείμνηστος Μ. Αναγνωστάκης.

Γι’ αυτό υποστηρίζουμε την προσπάθεια των αγωνιστών της Εθνικής Αντίστασης, των ενώσεων θυμάτων, των μαρτυρικών χωριών και πόλεων, της διακομματικής κοινοβουλευτικής επιτροπής για τη διεκδίκηση των γερμανικών κατοχικών οφειλών.  Μια εθνική διεκδίκηση που απεμπόλησε η χούντα, καταψηφίζοντας το Νοέμβρη του 1967 στον ΟΗΕ την μη παραγραφή των εγκλημάτων κατά της ανθρωπότητας.

Η Θεσσαλονίκη συνέβαλε αποφασιστικά στον αγώνα κατά της Χούντας. Με την επικράτηση του πραξικοπήματος άρχισαν να συγκροτούνται και να δρουν οι αντιστασιακές οργανώσεις: ΠΑΜ, Ρήγας Φερραίος, Δημοκρατική Άμυνα, Σπουδαστική - Λαϊκή Πάλη, Κίνημα 29ης Μαΐου, Αντι-ΕΦΕΕ, ΚΚΕ-ΚΝΕ,  OMΛΕ, ΕΚΚΕ-ΑΑΣΠΕ, ΠΑΚ αλλά και ανένταχτοι αγωνιστές.

Βαρύ το τίμημα: τρεις δολοφονημένοι: ο ΕΔΑίτης αγωνιστής Βασίλης Μπεκροδημήτρης (στις 24-4-1967, στο Αστυνομικό Τμήμα Χαριλάου), το στέλεχος των Λαμπράκηδων Γιάννης Χαλκίδης (στις 5-9-1967, γωνία Φιλελλήνων-Κωνσταντινουπόλεως) ο βουλευτής της ΕΔΑ Γιώργης Τσαρουχάς (στις 9-5-1968, στην ΚΥΠ του Γ΄ Σ.Σ., σήμερα Πολεμικό Μουσείο). Εκατοντάδες οι «προληπτικώς εκτοπισμένοι» στα ξερονήσια, πάνω από 100 οι καταδικασμένοι σε βαριές ποινές, 12 σε ισόβια κάθειρξη.

Ας μην ξεχνάμε ότι η δολοφονία του Γρ. Λαμπράκη στη Θεσσαλονίκη στις 22 Μαΐου 1963 ήταν βασικός κρίκος μιας μακριάς αλυσίδας συνωμοσιών και εγκλημάτων με στρατηγικό στόχο την επιβολή δικτατορίας. Γι’ αυτό είχαν αποφασίσει ακόμη και την επιβολή στρατιωτικού νόμου την ημέρα της πάνδημης κηδείας του Γρ. Λαμπράκη, για να καταστείλουν «ενδεχόμενες κομμουνιστικές ταραχές», όπως ψευδώς ισχυρίζονταν Γιατί όχι, αφού η δολοφονία του Λαμπράκη ήταν μια «κομμουνιστική σκευωρία»(!) σύμφωνα με την «κυβέρνησιν του αίματος της ΕΡΕ», όπως την είχε αποκαλέσει ο Γ. Παπανδρέου. Γιατί «το τρίκυκλο ήταν της χούντας», όπως αποκάλυψαν ο Γιώργος Μπέρτσος, ο Γιάννης Βούλτεψης και ο Γιώργος Ρωμαίος, που συνέβαλαν αποφασιστικά στην διαλεύκανση του στυγερού αυτού πολιτικού εγκλήματος.

Η επίσημη εκδοχή της ιστορίας θεωρεί την επτάχρονη τυραννία ως «θλιβερή παρένθεση που έκλεισε οριστικά και αμετάκλητα». Δεν είναι όμως αυτή η αλήθεια. Η δικτατορία δεν ήταν «κεραυνός εν αιθρία» ή απλώς «η ανταρσία μιας ομάδας επίορκων αξιωματικών». Αντίθετα, το μετεμφυλιακό καθεστώς της «εθνικοφροσύνης» και του «καχεκτικού» κοινοβουλευτισμού ζέσταινε στον κόρφο του το «αυγό του φιδιού» και λειτούργησε, τελικά, ως εκκολαπτική μηχανή της Χούντας. Μάλιστα το Σύνταγμα του 1952 προέβλεπε την επιβολή «καταστάσεως πολιορκίας»,δηλ. δικτατορίας με κοινοβουλευτικό μανδύα(!). Έτσι, «μετά τα Ιουλιανά του 1965, ο διάχυτος φόβος των κυρίαρχων τάξεων τις έκανε αντικειμενικά πρόθυμες να αποδεχτούν την αντικατάσταση του κοινοβουλευτικού καθεστώτος από ένα καθεστώς έκτακτης ανάγκης», έγραψε ο αείμνηστος συμπολίτης σας, ο Αριστόβουλος Μάνεσης.

     Το «πράσινο φως» για το πραξικόπημα άναψε στην Ουάσιγκτον το Φλεβάρη του 1967, καθώς η χώρα μας αποτέλεσε πειραματικό εργαστήρι του «Ψυχρού Πολέμου». Οι ΗΠΑ δεν τηρούσαν απλώς «μια στάση ανοχής προς τους δικτάτορες», όπως κακώς γράφει το βιβλίο Ιστορίας της Γ΄ Λυκείου. Ή ότι «αιφνιδιάστηκαν», όπως εξακολουθούν να ισχυρίζονται ορισμένοι της σχολής του ιστορικού αναθεωρητισμού. Ήδη από το 1963 το Στέιτ Ντιπάρτμεντ γνώριζε τα σχέδια του Παπαδόπουλου. Μόνο στο διάστημα από 19 Ιουνίου 1965 έως 23 Ιανουαρίου 1967 η CIA είχε υποβάλει στην κυβέρνηση Τζόνσον τουλάχιστον 15 αναφορές για τη «δεξιά συνωμοτική ομάδα μέσα στο στρατό» - όπως την χαρακτηρίζουν - με επώνυμες μάλιστα αναφορές στους πραξικοπηματίες και με την επισήμανση ότι «είχαν επαφή με τα ανάκτορα». Οι τότε κυβερνήσεις των ΗΠΑ συνέβαλαν με κάθε τρόπο στην επιβίωση του τυραννικού καθεστώτος.

    Η δικτατορία ποτέ δεν κατάφερε να αποκτήσει λαϊκή βάση, γιατί ήταν ένα βάρβαρο, καταπιεστικό καθεστώς, που δολοφόνησε, βασάνισε, έκλεισε στις φυλακές και τα ξερονήσια χιλιάδες δημοκρατικούς πολίτες.

     Όταν άρχισε να στερεύει ο «Πακτωλός» των αμερικάνικων δολαρίων, εξαιτίας της διεθνούς οικονομικής κρίσης το 1971, η Χούντα, για να διατηρήσει την αρπάγη της στην εξουσία, αποπειράθηκε να μεταμφιεστεί, να «πολιτικοποιηθεί» με τη δοτή κυβέρνηση Μαρκεζίνη. Ήδη, όμως, είχε αρχίσει η ανοιχτή αμφισβήτησή της με την κατάληψη της Νομικής το Φλεβάρη και το Μάρτη του 1973 και το Κίνημα του Ναυτικού, με την ανταρσία του αντιτορπιλικού «Βέλος» το Μάιο του 1973, που αποτέλεσε σημαντικό πλήγμα για το δικτατορικό καθεστώς, σηματοδοτώντας την αρχή του τέλους του.

Εκεί όπου είχαν «σκάψει» οι αντιδικτατορικές οργανώσεις βλάστησε ένα ανατρεπτικό νεολαιίστικο κίνημα που ενσωμάτωνε τις καλύτερες αγωνιστικές παραδόσεις του λαού μας και εμπνεόταν από το διεθνές κίνημα αμφισβήτησης των νέων. Ήταν η γενιά της εξέγερσης του Πολυτεχνείου. Πνίγοντας στο αίμα την εξέγερση, η Χούντα δεν απέφυγε το μοιραίο. Αντίθετα επιτάχυνε την πτώση της με την ανατροπή του προέδρου Μακάριου, που οδήγησε στην κατοχή και διχοτόμηση της Κύπρου.

   Το κενό εξουσίας που προέκυψε με την πτώση της Χούντας, καλύφθηκε με έναν παρασκηνιακό συμβιβασμό των αμερικανο-ΝΑΤΟικών ηγετικών κύκλων και των συντηρητικών πολιτικών δυνάμεων της χώρας-γεγονός που δεν ικανοποιούσε τη λαϊκή απαίτηση για ριζικές πολιτικές και κοινωνικές αλλαγές. Ακόμα και η λεγόμενη «αποχουντοποίηση» άφησε στο απυρόβλητο πολλούς από τους υπηρέτες της Χούντας που εμφανίζονται σήμερα ως «τιμητές» ή «σωτήρες» στη δημόσια ζωή της χώρας.  Έτσι, όχι μόνο δεν «έδωσαν τη Χούντα στο λαό», αλλά και μετέτρεψαν τα διαρκή εγκλήματά της σε «στιγμιαία» παραπτώματα και σε «εκπρόθεσμες» (!) 100 και πλέον εμπρόθεσμες μηνύσεις εναντίον βασανιστών. Γι’ αυτό και οι μεταδικτατορικές δημοκρατικές – κοινωνικές κατακτήσεις δεν αποτελούν παραχωρήσεις των κυβερνήσεων της «μεταπολίτευσης», αλλά είναι καρπός σκληρών κοινωνικών αγώνων.

Σήμερα, 50 χρονια απο το πραξικόπημα των συνταγματαρχών  ο λαός μας συνεχίζει να αγωνίζεται για εργασιακά και κοινωνικά δικαιώματα ενάντια στα αντιλαϊκά μέτρα λιτότητας που εκβιάζει και προωθεί το “κουαρτέτο” των δεθνών τοκογλύφων με τα επαχθή μνημόνιά του. 

Χαιρετίζουμε αυτούς τους αγώνες, καθώς και την αλληλεγγύη των απλών ανθρώπων και των κοινωνικών φορέων προς τους πρόσφυγες και τους μετανάστες.

Καταδικάζουμε όσους θέλουν να μετατρέψουν την Ευρώπη σε φρούριο απέναντι στης γης τους κατατρεγμένους και ξερριζωμένους.

Καταδικάζουμε τη δημαγωγία, τις χυδαιότητες και τη δολοφονική δράση του ναζιστικού καρκινώματος της Χρυσής Αυγής - σάρκα από τη σάρκα της χούντας και των δωσιλόγων - καθώς και όλα τα ακροδεξιά μορφώματα που υποδαυλίζουν τον εθνικισμό, την ξενοφοβία, το ρατσισμό και τη μισαλλοδοξία.

Αν «ο αγώνας της μνήμης εναντίον της λήθης δεν είναι παρά ο αγώνας της ελευθερίας εναντίον της τυραννίας», τότε οποιαδήποτε αναφορά στον Αντιδικτατορικό Αγώνα αποκτά νόημα στο βαθμό που αναδεικνύει την αντίσταση, την αγωνιστική-συνειδητή στάση ζωής, σε κινητήρια δύναμη της Ιστορίας.

Η συναγωνίστριά μας η Ασπασία Καρρά - έμεινε ανάπηρη από τα βασανιστήρια - που δεν μπόρεσε να παρευρεθεί μας έστειλε το παρακάτω μήνυμα:

"Χρέος όλων μας είναι αυτός ο χώρος μνήμης αύριο και στον αιώνα τον απάντα να μην εμπλουτιστεί με άλλα τεκμήρια πόνου και αντεθνικού αίματος"

Δηλώνουμε παρόντες και παρούσες-συνεχίζουμε τον αγώνα για ελευθερία και κοινωνική προκοπή!